|
BỐ THÍ BA-LA-MẬT
Thích Trí Siêu
|
MỞ ÐẦU
Ða số chúng ta ngày nay hầu như không
còn biết bố thí, cúng dường một cách trong sạch và lợi ích nữa! Bố
thí là bố thí chứ có gì mà trong sạch với không trong sạch? Nói
như vậy không phải là Phật tử! Nếu không phải Phật tử thì muốn nói
sao cũng được, nhưng nếu là con Phật thì cần phải học đạo, hiểu
đến nơi đến chốn. Có nhiều người trong chúng ta thường hãnh diện
nói rằng: 'Tôi tu lâu, ăn chay trường, tụng kinh mấy chục năm rồi,
biết Hòa Thượng này Hòa Thượng nọ từ lúc các vị ấy mới tu, chùa
này là do tôi giúp từ lúc mới lập,..., và đa số đều là Bồ Tát tại
gia (tức là thọ Bồ Tát giới). Thọ Bồ Tát giới tức là muốn bước
trên Bồ Tát đạo; và Bồ Tát đạo thì gồm có Lục độ (Ba La Mật).
Trong đó thì Bố thí đứng đầu. Bồ Tát mà không biết bố thí thì đó
không phải là Bồ Tát. Vậy Bố thí là gì? Có mấy loại Bố thí? Phải
Bố thí những gì: Bố thí làm sao, khi nào,...?
Trước khi đi vào giải đáp xin đọc giả phá bỏ thành kiến sai lầm
xưa nay, cho rằng Bố thí là đem tiền cúng chùa, cúng Thầy, đó chỉ
là một hình thức nhỏ của sự Bố thí. Không những Phật tử tại gia
hiểu lầm mà ngay cả giới xuất gia cũng lơ là hay cố ý chỉ muốn dạy
cho Phật tử sự Bố thí đó mà thôi, nên luôn luôn kêu gọi Phật tử
phát tâm Bồ Tát (phát tài) cúng chùa, cúng Phật... Riết rồi Phật
tử không dám đến chùa nữa, vì sợ đến thì phải cúng, nếu không cúng
thì sợ tội, nên hay hơn hết là ở nhà cho xong. Ðó là nói người
biết sợ tội phước, còn có những người học Phật mà bất chấp tội
phước, hoặc quá si mê, là những người hay đi rêu rao chùa này
nhiều tiền, chùa kia ít tiền, Thầy này giàu, Thầy kia nghèo,...
Nói cho sướng cái miệng mà đâu có hay là mình đang tạo khẩu
nghiệp, đó là chưa kể đã phạm vào các giới trọng, giới khinh của
Bồ Tát.
Chùa là gì? Tại sao phải đến chùa? Là Phật tử, chúng ta ai cũng
biết rõ lịch sử của đức Phật Thích Ca, biết Tứ Diệu Ðế, biết đời
là khổ, biết quay về nương tựa nơi Tam Bảo (Phật, Pháp, Tăng).
Chùa là nơi tượng trưng cho Tam Bảo, nhưng nơi nào chỉ có tượng
Phật và kinh sách thôi mà không có chư Tăng thì không được gọi là
Tam Bảo; và đúng lý ra thì chùa phải là nơi thoát tục của người
trần tục. Khi bước chân vào một ngôi chùa, với không khí thoảng
mùi hương thơm, với tiếng chuông tiếng mõ, ta sẽ cảm thấy tất cả
những ưu phiền, bon chen của cuộc sống bên ngoài lắng xuống và tâm
hồn ta trở nên lâng lâng thoát tục. Trước khi vào chùa, ta đầy
phiền não, vào đến chùa được tắm mình trong sự thanh tịnh (sự trở
về với chính ta), nên phiền não tiêu tan, và khi ra về ta cũng đem
luôn sự thanh tịnh của chùa về tưới vào gia đình. Ðược như vậy thì
ta là người biết đến chùa.
Nhưng trên thực tế thì không phải như vậy. Mặc dù thân của ta vẫn
đến chùa đều đều, nhưng ta không còn biết đến chùa thực sự là gì
nữa! Chúng ta đã biến cảnh chùa chiền thành chợ chiều. Thay vì đến
chùa để lấy sự thanh tịnh, ta lại đi đem những ô uế và phiền não
nhét đầy vào chùa. Thay vì đến chùa để hỏi đạo, ta lại đem chuyện
đời kể cho quý Thầy nghe; thay vì đến chùa làm công quả kiếm chút
phước, ta lại đi tạo khẩu nghiệp nói chuyện người này, kể chuyện
người kia. Rồi cứ thế, ngày qua tháng lại, một ngày kia ta sực
tỉnh, nhận thấy rằng từ bao lâu nay ta đến chùa mà chả học được gì
hữu ích cả. Kinh băng, sách Phật chất đầy nhà, vậy mà tâm ta vẫn
không an, và hình như tham, sân, si vẫn còn đầy, thế rồi ta hoảng
sợ vội vàng chạy đến chùa để cầu cứu, thì ô hay! Sao chùa bây giờ
giống như cái chợ chiều? Tìm các Thầy để hỏi đạo thì các Thầy chỉ
nói chuyện đời, nếu không thì lại kêu gọi ta phát tâm cúng
dường... Thế rồi ta chán nản bỏ ra về, ghê tởm và xa lánh chùa!
Lòng tin nơi Tam Bảo của ta càng ngày càng giảm. Ta nào có biết
đâu rằng tất cả những gì xảy đến cho ta đều có nguyên nhân, đâu
phải tự nhiên mà có; mà nguyên nhân thủ phạm lại chính là Ta. Vì
ta không biết điều đó nên ta rao rằng: chùa này làm tiền, chùa kia
làm tiền! Vì sao lại có tình trạng tệ hại như vậy? Tại vì trước
kia đến chùa ta không chịu học đạo cho đàng hoàng, chỉ học lý
thuyết suông cho vui, nên ta đã bố thí cúng dường không đúng đắn,
không trong sạch. Chính chúng ta đã biến cái chùa thành cái chợ,
thì nay cũng chính chúng ta phải biến cái chợ thành cái chùa như
thuở nào, và nhất là những ai có thọ Bồ Tát giới. Công việc này
không phải một người có thể làm nỗi, mà tất cả hàng Phật tử tại
gia cũng như xuất gia. Tuy nhiên điều đầu tiên là chúng ta phải ý
thức được sự tệ hại và đình trệ của Phật giáo Việt Nam (hải
ngoại). Có ý thức được thì chúng ta mới mong muốn sửa đổi, còn nếu
không thì chẳng có gì để nói nữa cả. Nhược bằng ý thức được thì ta
hãy lên đường làm lại cuộc đời Phật tử của mình, cũng tức là cuộc
đời của Phật Giáo Việt Nam vậy. Ta hãy can đảm đừng ngại ngùng học
lại những giáo lý căn bản, rồi đem ra áp dụng vào đời sống hằng
ngày. Chúng ta có thói quen là thân thì ngồi dưới đất, mà tâm trí
thì cứ tưởng ở trên mây. Có nghĩa là sao? Nghĩa là trình độ tu học
thì rất kém (tham, sân, si chưa trừ) mà lại hay nói những lý lẽ
cao siêu, chỉ thích tụng kinh Ðại Ðại Thừa Ðại Ðại Phương Quảng,
v.v... Nhất là có những Kinh nào nguyên văn bằng chữ Hán thì ta
lại mù tịt, không hiểu gì cả. Ta quên mất rằng đức Phật có nói:
'Nếu tin ta mà không hiểu ta thì đó là hủy báng ta,' vậy nếu ta
tụng kinh Phật mà không hiểu thì không biết một ngày ta đã hủy
báng Phật bao nhiêu lần rồi? Với mục đích giúp cho đọc giả nào
muốn làm lại cuộc đời Phật tử của mình, tôi xin biên soạn về 'Bố
thí Ba La Mật', là một trong sáu hạnh của Bồ Tát. Vì sao lại chỉ
nói về Bố Thí thôi mà không nói cả sáu hạnh của Bồ Tát? Ðó là tùy
tình cảnh, tùy thời. Tùy tình cảnh vì Bố Thí là hạnh đầu tiên
trong Lục Ðộ và nó dễ thực hành cho Phật tử tại gia. Còn tùy thời
là vì ngày nay rất nhiều Phật tử than phiền là chùa này nhiều
tiền, hoặc Thầy này giàu, Thầy kia nghèo,... Bố thí mà biết cách
thì được phước đức vô biên cho cả người cho lẫn người nhận. Còn Bố
thí mà không biết cách thì chỉ có một bên hoặc chả có bên nào được
lợi cả. Do đó, Bố thí mà không biết cách thì tốt hơn là đừng bố
thí!
-ooOoo-