CẨM NANG TU ÐẠO
Hòa Thượng Quảng Khâm
Việt Dịch: Ban Phiên Dịch Vạn Phật Thánh Thành
|
CHƯƠNG VIII
CẢNH GIỚI CỦA CHÚNG SANH
- 1.
Tâm Chúng Sanh
-
2. Thói Quen, Tập Khí
- 3. Danh Lợi và
Chậm Chạp
1.
Tâm Chúng Sanh
Vọng tưởng không có chủ tể. Phật (mới là
bậc) có chủ tể.
Tu làm sao mà về già càng tu càng không quái ngại. Hễ muốn vãng sanh thì
chỉ nhắm mắt như ngủ là đi ngay. Chúng ta đêm nào ngủ cũng tựa như cái xác
chết, chẳng biết chuyện gì xảy ra xung quanh. Sáng tỉnh dậy, mở mắt ra là
lập tức bắt đầu tiến trình chấp trước; nhìn cái này là 'của ta', thấy cái
kia là 'của mình'...
Các bạn không thể thấy được những thứ vô hình hài, vô sắc tướng; do đó
không có hứng thú, không thích chúng. Vì vậy, các bạn chỉ ham thích truy cầu
thứ có sắc tướng mà thôi.
Lúc cha mẹ sinh bạn, bạn nào hay biết gì. Khi lớn lên một chút thì bạn bị
'dính bụi trần', chấp chặt quan niệm về cái ngã liền. Hễ chấp trước quan
niệm về cái ngã thì sẽ có phiền não ngay. Song le,
- 'Xưa nay không một vật,
- Làm sao dính bụi trần?'
Những vị ở cõi trời thấy chúng ta giống hệt như mấy con giòi đen, thứ
giòi ở trong cầu tiêu. Ðức Phật A-Di-Ðà phát 48 đại nguyện là để tiếp độ
mình tới Thế-giới Cực-Lạc; song mình cứ một mực tham luyến cõi Ta-Bà, cho
khổ là vui, hệt như mấy con giòi đen (cho cầu tiêu ô uế là nơi đầy thú vị)!
Mình thấy cầu tiêu hôi hám không chịu nổi nên muốn vớt mấy con giòi ra,
thả chúng vào chỗ nước trong trẻo. Song lũ giòi ấy lại tham luyến cái cầu
tiêu ô uế hơn mọi thứ, thà chết chứ không chịu đi đâu cả!
Con người ta học làm điều xấu thì rất dễ; còn học làm chuyện tốt thì khó
lắm!
Bốn loài chúng sanh hễ ăn no rồi thì ngủ, tâm lúc nào cũng tán loạn.
2. Thói Quen, Tập Khí
Kẻ thẳng thắn dễ khai mở trí huệ.
Cá tánh của mỗi người rất quan trọng.
Tánh tình tốt, hiền hòa, thì đi tới đâu cũng hòa đồng được với mọi người,
tùy thuận được người khác. Song tùy thuận cũng có hạn lượng; bởi vì đối với
kẻ làm việc xấu thì mình không thể tùy thuận làm theo, mà phải kiên định lập
trường, nguyên tắc hành động.
Bản thân con người thì không xấu ác gì; chỉ có thói quen, tập khí là hư
xấu. Ai cũng có thói hư tật xấu, chỉ khác là kẻ ít người nhiều mà thôi. Chỉ
cần bạn hướng tâm tu Ðạo là đủ. Hễ bạn có thể tha thứ cho ai, thì hãy tha
thứ ngay. Ðừng bao giờ cho người ta là hư xấu.
Anh A có thói hút thuốc, đi đâu cũng phì phà khói thuốc. Anh B thì có
thói đa nghi, lúc nào cũng nghi ngờ này nọ. Có lần A hút trước mặt B. Anh B
tức giận, nghi rằng anh A khinh khi mình; thế là hai đàng sanh ra cãi vã,
xung đột. May có anh C biết thói quen của hai người, nên đến giải hòa; khiến
đôi bên từ đó sửa đổi, bỏ thói hút thuốc, bỏ tánh đa nghi.
Bởi vậy, thói xấu mà mình không tự nhận biết để sửa đổi, thì chỉ gây
phiền não cho kẻ khác. Tâm đa nghi chỉ hại mình, chướng ngại việc tu. Khi
thấy ai bất hòa, xung khắc, thì bạn chớ đổ dầu vào lửa khiến sự tình thêm
rắc rối; mà phải luôn tìm cách giải hòa!
Có kẻ hay phê bình, chỉ trích, hoặc nói xấu người khác. Thật ra, y không
tự hiểu việc làm của y là sai, mà y cũng không cố ý muốn chỉ trích, nói này
nói nọ. Chẳng qua là do thói quen xấu mà y đã huân tập từ vô lượng kiếp về
trước thúc đảy, khiến y bất giác làm vậy.
Trước kia có một người, khi nói chuyện với ai anh ta cũng luôn nhìn ngang
liếc dọc, làm ra vẻ thần bí; khiến người khác khi nhìn anh ta thì họ có cảm
giác như anh ta đang nói xấu ai đó. Kỳ thực, nào phải vậy! Ðó chỉ là thói
quen xấu mà thôi.
Do đó, làm việc gì bạn cũng phải tự tại, tự nhiên; nếu không, bạn có thể
rước đủ thứ phiền hà vô ích vào thân!
3. Danh lợi và Chậm Chạp
Mỗi người, ai cũng đầy một bụng phiền não.
Xưa kia ở Ðại Lục (Trung Hoa), hễ người nào càng cố công tu hành, càng có
căn cơ, thì càng bị thử thách nhiều lắm. Có kẻ cố ý dùng đủ thái độ vô lý
lại chèn ép, khiêu khích người ấy. Hoặc có kẻ thấy người ấy gần hoàn thành
một công trình gì đó thì tới phá hoại cho sụp đổ tan tành. Tuy nhiên, phải
xem căn cơ của người ấy thế nào rồi mới thử thách đặng. Nếu thử thách kẻ
không có căn cơ, bản lãnh, thì y sẽ sanh phiền não.
Ở Ðài Loan thì khó mà thử thách ai. Bởi vì hầu hết các Ni-cô đều xuất
thân từ mái nhà ấm cúng của cha mẹ, quen thói nhõng nhẽo; cho nên đối với
họ, chỉ phải dùng toàn phương pháp thế gian mà thôi.
Ðời xưa, có vị Sư Phụ muốn thử coi công phu tu hành của đệ tử. Ngài bảo
đệ tử mang ngược dép lại.
Kẻ có căn cơ, trí huệ, liền quỳ xuống; thì Sư-Phụ từ bi chỉ dạy. Kẻ ngu
si thì quả thật mang dép ngược lại ngay. Còn kẻ không có căn cơ thì lập tức
nổi đóa, sinh phiền não; cho rằng Sư-Phụ sai lầm, cố ý làm cho y phiền não.
Khi kẻ có căn cơ nghe bạn nói về y (phê bình, chỉ trích, mắng nhiếc), thì
y biết rằng đó chính là lời Sư-Phụ y đang dạy dỗ; do đó, y biết cầu sám hối.
Khi kẻ thiếu căn cơ nghe bạn nói về y, thì y lập tức đấu khẩu, hỏi gặng
vì sao bạn dám nói động đến y; và rồi y sanh lòng tức tối, phiền não. Y sẽ
nghĩ tới mái nhà ấm cúng của cha mẹ y, nào là được ăn ngon, mặc đẹp, lại
được đi học..., những tấn tuồng cũ kỹ khiến y sẽ đọa lạc mãi trong luân hồi.
Hễ việc gì tới mà mình tỉnh ngộ, thấu triệt, thì mình là kẻ có căn cơ. Kẻ
không có căn cơ thì việc gì (trái ý muốn, trái sở thích) đến với y, y đều
sanh phiền não, bực bội.
Kẻ không có căn cơ thì phiền não cả đống. Dù bạn cố ý giải thích, y cũng
không thể hiểu.
Không trừ phiền não thì chánh niệm (sự suy tư đúng với chân lý hay Phật
lý) không thể hiện tiền.
-ooOoo-